Milieu
Fairtrade is slechts gedeeltelijk een milieulabel. Het label besteedt aandacht aan milieuvriendelijke landbouwpraktijken voor de bescherming en het behoud van biodiversiteit. Daarnaast focust het label op beperkt en veilig gebruik van chemicaliën, afvalbeheer, erosiecontrole, behoud van de bodemvruchtbaarheid en verantwoord waterbeheer.
Genetisch gemodificeerde organismen mogen niet gebruikt worden. De meest schadelijke pesticiden evenmin. Het gebruik van kunstmest is wel toegelaten bij dit label.
Fairtrade houdt geen rekening met maximale emissienormen naar water en lucht bij productie van het textiel. Primaire bossen mogen niet gekapt worden. Fairtrade werkt met progressieve criteria. Het label legt de landbouwer een periode tot 6 jaar op, waarna aan alle milieucriteria voldaan moet zijn.
Sociaal
Fairtrade is voornamelijk een sociaal label. Het label legt met zijn katoenstandaard een hele reeks sociale criteria op voor de katoenteelt, gebaseerd op de ILO-Conventies, waaronder een verbod op dwangarbeid of gebonden arbeid, vakbondsvrijheid, een gegarandeerd minimumloon en het recht op collectief overleg, een werkweek van maximaal 48 uur en een verbod op kinderarbeid en discriminatie.
Deze criteria waren tot voor 2016 niet van toepassing op de volgende stappen in de keten, maar door het invoeren van een textielstandaard wil het vanaf juni 2016 ook stappen zoals verven, weven en uiteindelijk confectie certificeren. De merken die zich daarvoor inzetten, hebben tot 6 jaar de tijd om deze sociale criteria in orde te maken.
Producten bestaande uit één soort materiaal die gecertificeerd zijn door Fairtrade, zijn 100 procent Fairtrade. Producten uit meerdere materialen moeten minimaal 20 procent Fairtrade ingrediënten bevatten om het label te mogen dragen.
Voor organisaties van kleine boeren eist Fairtrade dat er een coöperatieve structuur wordt opgezet die toelaat dat boeren hun producten op de markt kunnen brengen. Beslissingen binnen de organisatie moeten op een democratische manier gebeuren. De leden moeten kunnen participeren in de activiteiten van de organisatie. De organisatiewerking moet transparant zijn.
Producenten krijgen een minimumprijs voor hun producten, gebaseerd op de kostprijs van de productie, en een Fairtrade premie. Dankzij de minimumprijs kunnen de producenten de kosten dekken van een duurzame productie. Ze gebruiken de Fairtrade premie om de situatie van de producenten en de lokale gemeenschappen te verbeteren. Deze middelen worden geïnvesteerd in onder meer kwaliteitsverbetering, gezondheidszorg, educatie, milieu en de lokale economie.
Fairtrade eist ook prefinanciering van de handelaars indien producenten dit vragen. Contracten met handelaars moeten langetermijnplanning en duurzame productiemethoden mogelijk maken.
